«Δεν υπάρχει λόγος να είσαι ακριβής
«Να διπλασιάζεις την προσπάθεια όταν
Τζόρτζ Σανταγιάνα
Α. Ο ΑΥΤΙΣΜΟΣ ΔΕΙΚΤΩΝ ΚΑΙ ΚΑΜΠΥΛΩΝ
Τα Νούμερα, οι Τύποι και η Ανεπάρκειά τους
Σε συνέντευξη του νομπελίστα Pierre-Gilles de Gennes με τίτλο «Σας διαβεβαιώ, είμαστε δημιουργοί» και υπότιτλο «Απλές ιδέες απαντούν σε πολύπλοκα θέματα» στην «Ελευθεροτυπία» 9-5-2004 αναφέρεται:
«....Δεν πρόκειται παρά για την επαναπροσγείωση στην απλή λογική. Να σας δώσω ένα παράδειγμα: όταν ο μεγάλος ιταλός φυσικός Ενρίκο Φέρμι μετανάστευσε στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης, στα αμέσως επόμενα χρόνια του Β Παγκόσμιου Πολέμου, συνήθιζε να θέτει ως πρώτη άσκηση στους φοιτητές του να του βρουν πόσοι...χορδιστές πιάνων υπάρχουν στην πόλη. Εκείνοι άρχιζαν τους μαθηματικούς υπολογισμούς (αριθμός κατοίκων, αριθμός πιθανών πιάνων ανά οικογένεια, χρόνος χορδίσματος, κ.λ.π). "
Και συνεχίζει:
«Τότε ο Φέρμι τους έφερνε ένα «χρυσό οδηγό» και τους έλεγε να τον ανοίξουν στο επάγγελμα «χορδιστής πιάνων.
Η ανεπάρκεια των υπολογισμών για τη λύση πραγματικών ζητημάτων είναι εμφανής σε πλήθος παραδειγμάτων στην περιοχή των κατασκευών.
Ένα Παράδειγμα
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η αστοχία παραλιακού πολυώροφου ξενοδοχείου κατά τον προτελευταίο σεισμό στην Αττική.
Από όλη την κατασκευή απέμειναν μπάζα. Από το έδαφος εξείχαν μόνο οι γυμνές και χωρίς ίχνος σκυροδέματος ράβδοι του οπλισμού των στύλων.
Η μελέτη της κατασκευής ελέγχθηκε ότι ήταν ορθή και η επιπόνησή της μικρότερη απ΄αυτήν της μελέτης. Επίσης δεν υπήρχαν ενδείξεις ότι δεν είχε εφαρμοστεί ορθά η μελέτη. Ο οπλισμός των υποστυλωμάτων ήταν ο προβλεπόμενος στην μελέτη και ο επιβλέπων μηχανικός διαβεβαίωσε για πιστή εφαρμογή της μελέτης σ΄όλα τα στοιχεία.
Ορθοί τύποι, ορθά νούμερα και η κατασκευή κατέρρευσε.
Η παρουσία κροκάλων μεγέθους 8 εκ. στα μπάζα της κατασκευής αποκάλυπτε τον μηχανισμό της κατάρρευσης.
Αν οι ράβδοι του οπλισμού δεν είναι κολλημένες με το σκυρόδεμα δεν ενεργοποιούνται και το σκυρόδεμα παραμένει άοπλο. Από τα συστατικά του σκυροδέματος κόλλα είναι ο τσιμεντοπολτός. Με τη χρησιμοποίηση μεγάλων κροκάλων (στρογγυλευμένων αδρανών) μεγάλα τμήματα της διεπιφάνειας ράβδων και σκυροδέματος έμεινε χωρίς κόλλα, τσιμεντοπολτό, και, γι΄αυτό, το σκυρόδεμα συμπεριφέρθηκε ως άοπλο.
Τα Νούμερα και οι καμπύλες ως Αυτοσκοπός
Καθημερινά βομβαρδιζόμαστε από τα μέσα μαζικής «ενημέρωσης» για στόχους που εμφανίζονται με τη μορφή αριθμητικών δεικτών επιτυχίας τους.
Δείκτες για την οικονομία, την υγιεία, την εκπαίδευση, το περιβάλλον, την κοινωνική εξυπηρέτηση, κ.λ.π.
Ολόκληρες ροζ και κίτρινες σελίδες εφημερίδων γεμίζουν με καμπύλες με τη διακύμανση των δεικτών και έχει στηθεί ολόκληρη βιομηχανία παραγωγής δεικτών και καμπυλών.
Και όλοι επικεντρώνονται στην επίτευξη των επιθυμητών δεικτών.
Μόνον που κατά κανόνα ισχύει εδώ το γνωστό «η εγχείρηση επέτυχε, αλλά ο ασθενής απέθανε».
Τα νούμερα και οι καμπύλες έχουν αυτονομηθεί και μας εξουσιάζουν. Από μέσα έχουν γίνει αυτοσκοπός.
Η ποιότητα έχει ενδυθεί το ένδυμα της ποσότητας και έχει ξεχαστεί, όπως σχολιάζεται στο Τα Νούμερα και η Απλή Λογική
Το ένδυμα παραμένει χωρίς ψυχή. Ο,τι δεν μπορεί να μετρηθεί δεν υπάρχει.
Το Παράδειγμα των Σπουδών
Στην περιοχή της εκπαίδευσης για παράδειγμα, μπορεί να αυξηθεί ο αριθμός των διδασκόντων, ή οι κατ΄οίκον εργασίες των φοιτητών, ή ο αριθμός των συγγραμμάτων, κ.λ.π, αλλά όχι και η στάθμη των σπουδών που ήταν ο στόχος αυτών των δεικτών.
Και το ίδιο μπορεί να συμβεί και όταν συνταχθούν και υπερχρηματοδοτηθούν τα καλύτερα προγράμματα και χρονοδιαγράμματα σπουδών.
Γιατί αυτός που θα τα εμψυχώσει δεν μετράει. Αν διδάσκει γιατί είναι αυτό που θέλει να κάνει, ή επειδή είναι λόγοι άλλοι, αυτό δεν έχει ποτέ συσχετιστεί. Δεν μπορεί να μετρηθεί δεν μπορεί να κατηγοριοποιηθεί και γι αυτό μένει έξω από τη σκηνή.
Η Μαγική Δύναμη των Κονδυλίων
Μολονότι, για παράδειγμα, τα εργαστήρια στα τεχνολογικά ιδρύματα εξοπλίζονται συνεχώς όλο και με πιο ακριβούς εξοπλισμούς και διαχειρίζονται ή διαχειρίστηκαν υπέρογκα ευρωπαϊκά και άλλα κονδύλια, και λειτουργούν και χρηματοδοτούνται πλήθος επιτροπές και ομάδες εργασίας και συνέδρια και ημερίδες και όλα τα συναφή με θέμα την αναβάθμιση των σπουδών, κατά γενική ομολογία αυτό δεν έχει επιτευχθεί.
Γιατί, τι γίνονται οι εξοπλισμοί και πώς διαχειρίζονται τα κονδύλια δεν είναι εύκολο να γίνουν αριθμοί. Συζητούνται μόνον παρασκηνιακά και κρατούνται επτασφράγιστα μυστικά και προσοχή μην τα ακούσει φοιτητής.
Οι εξετάσεις και η βαθμολογία είναι τα φοιτητικά θέματα αιχμής και ποτέ η διδασκαλία και γιατί οι φοιτητές δεν αποκτούν τις βασικές γνώσεις, όπως αναφέρεται στο παρακάτω απόσπασμα από το Ενημερωτικό δελτίο του Τεχνικού επιμελητηρίου (17-7-2000, σελ. 139):
«Δεν μπορούμε να το αποδείξουμε με αριθμούς, όμως πεποίθησή μας είναι ότι μεγάλο ποσοστό μηχανικών δεν κατέχει αυτές τις βασικές γνώσεις, ούτε όταν τις έχει διδαχθεί.
«Όλοι μας έχουμε παραδείγματα από βιομηχανοποιημένες στατικές και αντισεισμικές μελέτες όπου όλη η γνώση της αντισεισμικής μηχανικής του μελετητή μηχανικού έγκειται στην ικανότητα χρήσης ενός προγράμματος γραμμικής ανάλυσης. Συχνά, επίσης είναι τα παραδείγματα ελλιπούς επίβλεψης, καθώς και των αποκλίσεων μεταξύ μελέτης και κατασκευής, είτε για οικονομικούς λόγους, είτε για λόγους άγνοιας.
«Προφανώς οι μηχανικοί δεν είναι οι μόνοι υπεύθυνοι για το χαμηλό επίπεδο ποιότητας που παρατηρείται σε ορισμένες περιπτώσεις. Θα πρέπει ίσως η πολιτεία να επαναξετάσει το ύψος των αμοιβών και τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα να αναρωτηθούν για την εκπαίδευση που παρέχουν»
Φυσικά δεν μπορούν οι αντιληφθούν αυτοί που αμφισβητούν τα εκπαιδευτικά ιδρύματα ότι ναι μεν τα κονδύλια δεν οδήγησαν πουθενά, αλλά τα περισσότερα κονδύλια είναι που θα κάνουν τη διαφορά.
Γι αυτό και τα κονδύλια είναι η μόνιμη επωδός των συνόδων των πρυτάνεων και των άλλων συγκλητικών.
Είναι κι αυτό από τα μαγικά εκείνα που μόνον οι πρυτανικές σύνοδοι και οι ανώτεροι συγκλητικοί, όπως όλοι οι αρχιερείς, έχουν τη Χάρη να κοινωνούν.
Νούμερα και Τύποι: Η Ιερή Μύηση των Φοιτητών
Το ορθό νούμερο είναι ο τελικός στόχος των εφαρμοσμένων, τουλάχιστον, μαθημάτων σχετικά με τις κατασκευές.
Και ο τρόπος είναι η αριθμητική εφαρμογή τύπων, η ορθή χρήση πινάκων και νομογραφημάτων.
Ο έλεγχος της ικανότητας του φοιτητή για ορθή εφαρμογή είναι και ο στόχος των εξετάσεων.
Η αναζήτηση παλιών ασκήσεων των εξετάσεων είναι το άθλημα και ο πόθος όλων, σχεδόν, των φοιτητών.
Κάθε αλλαγή δεδομένων, για παράδειγμα, αλλαγή του στατικού συστήματος, δηλαδή του τρόπου που στηρίζεται ένα δομικό στοιχείο, ή αλλαγή του είδους των φορτίων του στοιχείου, ή ακόμη και αλλαγή του προσανατολισμού του, για παράδειγμα αν το στοιχείο λίγο κελιμένο εκλαμβάνεται κάθε φορά ως διαφορετικό αντικείμενο επίλυσης.
Με ευλάβεια περιμένουν οι φοιτητές στις ουρές στα φωτοτυπικάδικα τα σωτήρια φροντιστηριακά εκατοντασέλιδα που περιέχουν πολλές από τις παραλλαγές αυτές, στηρίζοντας μια ολόκληρη βιομηχανία συνεχώς αυξανόμενων και αναβαθμιζόμενων φροντιστηρίων και φωτοτυπικών.
Και όπως λένε μερικοί φοιτητές:
«Οι φοιτητές με το που μπαίνουν στα Πολυτεχνεία πρέπει να προικοδοτούνται και με ένα φωτοτυπικό».
Και άλλοι συμπληρώνουν «Ευτυχώς που υπάρχουν και οι φροντιστές και αναβαθμίζουν τις σπουδές». Και μερικοί διδάσκοντες επαυξάνουν:: «Καλό είναι που βοηθάνε και οι φροντιστές».
Και έτσι όλοι μαζί, διδάσκοντες και φροντιστές μαζί, με τα εγκεκριμένα συγγράμματα και τα φροντιστηριακά πονήματα μαζί, αποτελούμε «μίαν ωραία συντροφία» στην υπηρεσία της παιδείας, της επιστήμης και των άλλων υψηλών ιδεωδών.
Το Πώς και το Γιατί: Ένας Ενοχλητικός Αναχρονισμός
Θα διερωτηθεί, βέβαια, κανείς: «και χρειάζονται πέντε χρόνια σπουδές για να γίνουν οι φοιτητές μηχανές;» γιατί, τί άλλο είναι κανείς, όταν απαντά σ΄ ό,τι ερωτηθεί και, μάλιστα, με ψηφιακή μορφή.
Αυτό δεν κάνει και ο υπολογιστής, αν κι αυτός καμμιά φορά αντιδρά και δεν απαντά, όταν η ερώτηση που του τεθεί δεν του φανεί ορθή σύμφωνα μ΄αυτά που έχει προγραμματιστεί, πράγμα που δεν είναι σε θέση ή δεν επιτρέπεται να κάνει ένας φοιτητής, γιατί κινδυνεύει να μηδενιστεί.
Πόσο μάλλον να διαννοηθεί να αμφισβητήσει την εντολή και τη λογική που εξεταστή, π.χ. γιατί να κάνει υπολογισμούς, όταν η κατασκευή έχει λάθος σχεδιαστεί, ή γιατί να είναι ο φορέας προεντεταμένος αφού μπορεί να διαμορφωθεί με ασφαλέστερη μορφή, κ.ο.κ. Όλα αυτά είναι εκτός, δεν έχει δοθεί γι΄ αυτά προγραμματισμός.
Είναι όπως ο προγραμματισμός στο στρατό, όπως παραστατικά αποτυπώθηκε στη συνέντευξη δημοσιογράφου και στρατιώτη στο Ιράκ που υπήρξε κάπου στο διαδίκτυο:
« Τί ήρθες να κάνεις εδώ, τόσο μακρυά;»
«Να πολεμήσω τον εχθρό»:
«Ήσουνα και πριν εδώ. Σ΄έβλαψε κανείς¨»
«Όχι, μόλις ήρθα»
«Και τότε, πώς ξέρεις πώς αυτός απέναντι είναι εχθρός»
«Τόπε ο δεκανέας»
«Και ο δεκανέας πώς τόμαθε;»
«Του τόπε ο αξιωματικόςς»
«Και ο αξιωματικός πώς τόμαθε;»
«Του τόπε ο στρατηγός»
«Και ο στρατηγός πώς τόμαθε;»
«Του τόπε ο πρόεδρος»
«Και του προέδρου ποιός του τόπε;»
«ε..... ο Θεός»
Με τον ίδιο τρόπο προγραμματίζεται και ο φοιτητής, μόνον που εδώ πρόεδροι είναι οι διδάσκοντες, λοχίες και σμηνίτες οι παρατρεχάμενοι λοιποί, και θεός ο ακαδημαικός πρωταλθητισμός με όλα τα συναφή, δάφνες, μετάλλια, ‘κονόμα, ταξίδια, δεξιώσεις, «meetings» και τα συναφή.
Και όπως οι πρόεδροι των αντιμαχόμενων μερών συνομιλούν, ως γνωστόν, και οι δύο με το θεό και δεν μπορούμε παρά να συμπεράνουμε ότι τελικά ερίζουν οι θεοί και την πληρώνουν οι θνητοί, επαληθεύοντας αυτό που έλεγαν οι Αιγύπτιοι παλιά: όπως «κάτω έτσι και επάνω», έτσι συμβαίνει και στις σπουδές.
Ερίζουν υπό την καθοδήγηση των θεών οι καθηγητές, όπως εύκολα μπορεί να διαπιστώσει κανείς αν παραστεί στις συνελεύσεις του τομέα δομοστατικής, και την πληρώνουν οι φοιτητές.
Και εφαρμόζεται κι εδώ το αιγυπτιακό ρητό: όπως ερίζουν οι καθηγητές, ερίζουν και οι φοιτητές:
«Γιατί στο άλλο τμήμα δεν κόπηκαν πολλοί και μπήκαν μεγάλοι βαθμοί; τί φταίμε εμείς που έχουμε αυστηρό καθηγητή; Εμείς σχιστήκαμε στη δουλειά. Λύσαμε δέκα ασκήσεις για λοξό εφελκυσμό. Είναι ο δικός μας πολύ απαιτητικός» και φυσικά πού να διαννοηθούν ότι στο άλλο τμήμα μπορεί να μην σχίστηκαν στη δουλειά, αλλά να έγραψαν καλά, κι ας μην ήταν ο δικός τους απαιτητικός, ούτε πρωταλθητικός. Γιατί απλά κατάλαβαν τί είναι ο λοξός εφελκυσμός και δεν ρώταγαν δεξιά αριστερά: « τί είναι αυτός ο λοξός;. Πολύ στριφνός.»
Καλυτερεύει άραγε ο υπολογιστής με τη μεγάλη χρήση; Απ΄ό,τι λένε καθυστερεί και κάποτε βραχυκυκλώνει.
Στις Ασκήσεις Καλώς. Στην Πράξη Αλλοιώς
Και έρχεται ο σεισμός και τελειόφοιτοι φοιτητές και νέοι μηχανικοί στελεχώνουν κλιμάκια επιθεώρησης των ζημιών των κατασκευών.
Και αποφαίνονται, ως γνωστόν: «Είναι το ισόγειο επικίνδυνο πολύ, έχει καταρηγματωθεί και πρέπει να γκρεμιστεί, αλλά οι πιο πάνω όροφοι, ευτυχώς, είναι ασφαλείς, μην ανησυχείτε εσείς».
Και διερωτάται κανείς, άραγε αν δεν είχαν οι φοιτητές πέντε χρόνια σκληρών σπουδών, θάταν οι πιο πάνω όροφοι ασφαλείς; Η απάντηση είναι προφανής, όπως φάνηκε από τη θυμηδία στις εφημερίδες της εποχής.
Αλλά θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί, ε, και πόσοι ήταν αυτοί, μπορεί να βρέθηκαν και σε κακή στιγμή.
Και να, εκεί που είναι όλοι μαζί στις εξετάσεις για άδεια άσκησης επαγγέλματος.
Τους ρωτά η επιτροπή για αρχή:
«Πόσο είναι το ειδικό βάρος του μπετόν;» και εκεί να δεις σφίξιμο και κακό, όπως λέει κάποιος εξεταστής. Κανά δυο, θα πεις, κακοί φοιτητές που ποτέ δεν είχαν ασχοληθεί. Κι, όμως, πάνω από 90%.
Το ερώτημα αυτό δεν τόχαν ξαναναδεί σε καμιά από τις εξετάσεις στη Σχολή, και σίγουρα δεν ήταν στα SOS, αφού ούτε η «Θαυμίνα»(1) τόχε στις σημειώσεις.
Βέβαια σ΄όλες τις ασκήσεις του μπετόν ανευρίσκεται το νούμερο αυτό, αφού πριν τις επιλύσεις πρέπει το βάρος του στοιχείου να υπολογίσεις, Ναι, αλλά εκεί είναι .........αλλοιώς. Είναι πώς λύνεις ασκήσεις.
Και φυσικά, δεν αποκρίνονται ούτε όταν τους ρωτάνε τελικά: «Και καλά, ρε, παιδιά, είναι το ε.β. του μπετόν μεγαλύτερο ή μικρότερο από τη μονάδα;»
Ευτυχώς που όταν τους ρωτάνε τελικά : «Επιπλέει το μπετόν, ρε παιδιά», απαντά ένα μεγάλο ποσοστό.
B. O ΣΚΟΤΑΔΙΣΜΟΣ ΟΡΟΛΟΓΙΩΝ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΩΝ
Τα "Μπετονικά"
Και μετά από τα περιστατικά στα προηγούμενα θα διερωτηθεί κανείς:
Και τί περισσότερο ξέρει τελικά ο αποφοιτήσας μηχανικός από το σιδερά, τον καλουπατζή και τους άλλους τεχνίτες της κατασκευής;
(τί λιγότερο ξέρει δε χρειάζεται και μεγάλος σχολιασμός και καλύτερα ας το αφήσουμε αυτό).
Ξέρει «Μπετονικά».
Είναι κι΄ αυτή μια γλώσσα όπως είναι τα γαλλικά, ιταλικά, ισπανικά, κ.λ.π. Έχει λέξεις, αυτό που λέμε ειδική ορολογία. Όπως: ολκιμότητα, πλαστιμότητα, πλαστικότητα, κ.λ.π.
Και η γλώσσα αυτή έχει συνώνυμα πολλά.
Όλα τα παραπάνω εκφράζουν το ίδιο: την παραμορφωσιμότητα ενός υλικού: η ολικιμότητα όταν το υλικό είναι ο χάλυβας, η πλαστιμότητα, όταν το υλικό είναι σκυρόδεμα που έχει σκληρυνθεί, η πλαστικότητα όταν το υλικό είναι σκυρόδεμα που είναι ακόμη νωπό.
Έχει και τη δική της γραφή.
Για παράδειγμα:
C20, S500, fck , fsk, Fck, Fsk, maxMsd, MRdu και άλλα πιο εντυπωσιακά: fpt,o,1k, κ.λ.π.
Και τη δική της προφορά. Για παράδειγμα: εφ σε κάπα, εφ ες κάπα, εφ σε κάπα, εφ ες κάπα, μαξ μι ες ντε, μι ερ ντε ου , εφ πι ταυ μηδέν ένα κάπα είναι η προφορά των παραπάνω συμβολισμών.
Φυσικά και εδώ υπάρχει πλουραρισμός:
Όταν το εφ γράφεται μικρό, σημαίνει αντοχή και προκύπτει από τη γερμανική λέξη festigkeit, όταν γράφεται κεφαλαίο σημαίνει δύναμη και προκύπτει από την αγγλική λέξη force.
Όταν το ες γράφεται μεγάλο σημαίνει χάλυβας και προκύπτει από τη αγγλική λέξη steel ή τη γερμανική stahl, όταν γράφεται μικρό σημαίνει στο Fsk και στο fsk χάλυβα και προκύπτει από τη λέξη steel, ενώ στο Μsd σημαίνει δράση και προκύπτει από την αγγλική λέξη sustain, κ.ο.κ.
Έχει και κάποια με ακραιφνή ελληνική γραφή, αλλά με τοπική ισχύ: ΝΕΑΚ, ΝΕΚΟΣ, ΝΕΚΩΣ, ΕΑΚ, ΕΚΟΣ, ΕΚΩΣ, που ερμηνεύονται ως εξής:
ΝΕΑΚ => νέος ελληνικός αντισεισμικός κανονισμός,
ΝΕΚΟΣ => νέος ελληνικός κανονισμός οπλισμένου σκυροδέματος,
ΝΕΚΩΣ => νέος ελληνικός κανονισμός οοπλισμένου σκυροδέματος (ως γνωστόν το ω αντιστοιχεί σε δύο ο, εγκλείει δηλαδή και τον αρχαιοελληνικό θαυμασμό).
ΕΑΚ => ελληνικός αντισεισμικός κανονισμός,
ΕΚΟΣ => ελληνικός κανονισμός οπλισμένου σκυροδέματος.
Και μη βιαστείτε να πείτε: Να, και κάτι νορμάλ. Αυτά κι αν είναι μυστηριακά:
ο ΝΕΑΚ και ο ΝΕΚΟΣ που ονομάζονται νέοι δεν είναι οι νέοι κανονισμοί, αλλά οι παλιοί. Είναι η δήλωση δια του αντιθέτου, στο κλίμα της εποχής.
Αυτό που Κάνει τη Διαφορά
Τα «μπετονικά» δεν είναι, όπως φάνηκε και τόσο απλά. Έχουν βάθος πολύ. Τι ξέρουν απ΄ αυτά οι τεχνίτες και οι λοιποί οι εκτός της Σχολής;
Μπορεί να ξέρουν να κάνουν τη δουλειά, αλλά δεν ξέρουν να μιλούν γι αυτή.
Μπορεί, για παράδειγμα, ο φοιτητής να σχεδιάσει τον οπλισμό σ΄έναν πρόβολο χωρίς να τον αγκυρώσει.
Εφάρμοσε σωστά τις σχέσεις και βρήκε το σωστό νούμερο και μάλιστα με τρία δεκαδικά. Και τον τύπο για το lb,net (ελ μπε νετ), που ήταν από τα SOS, τον απέδειξε ορθά. Ξέρουν οι λοιποί το «ελ μπε νετ», ή το «εφ ες κάπα», και όλα αυτά;
Απλά, ο σιδεράς τραβά τα σίδερα πιο μέσα στο δοκάρι για να πακτωθεί ο εξώστης. Γιατί ξέρει ότι αλλοιώς θα ξεσύρουν οι ράβδοι και ο εξώστης θα μπατάρει.
Είναι όπως με τις πρόκες ή τις βίδες που βάζεις για να στεριώσεις μια κρεμάστρα. Αν δεν τις μπήξεις στον τοίχο αρκετά δεν θα πάνε κάτω τα παλτά;
Πώς γίνεται και ο φοιτητής να μην κάνει λάθος στην κρεμάστρα, ενώ ακριβώς το ίδιο πράγμα να μην το κατανοεί στην κατασκευή; Μήπως, επειδή το πρώτο δεν το έχει διδαχθεί;
Και πώς γίνεται, άλλο παράδειγμα, να σχεδιάζει ο φοιτητής, που είναι εξπέρ στο τάβλι, το σκάκι και τους υπολογιστές, ρωγμές στο κάτω μέρος του εξώστη,ενώ ο αριστούχος της σχολής να τις μεταθέτει για την επάνω ελεύθερη άκρη.
Αυτά τα είχε η «Θαυμίνα*»στις σημειώσεις, αλλά, δυστυχώς, δεν ήταν στα SOS.
Η Μαγική Δύναμη των Ορολογιών
Μπορεί στην πράξη να υστερούν οι φοιτητές και οι νέοι μηχανικοί, αλλά γνωρίζουν πολλά θεωρητικά και μάλιστα πολύ στριφνά που δεν γνωρίζουν οι λοιποί.
Γνωρίζει ο καλουπατζής περί «τάσεων», «ροπών» και συναφών δύσκολων εννοιών;
Στο παραπάνω παράδειγμα με τον εξώστη όλοι οι λοιποί, τεχνίτες και μη, θα σκεφτούν ότι αφού ο εξώστης θα γείρει προς τα κάτω η ρωγμή θα εμφανιστεί επάνω και εκεί που ο εξώστης περισσότερο θα αντισταθεί.
Αντιθέτως, ο φοιτητής θα προβληματιστεί με ροπές και τάσεις και θα τα μπερδέψει.
Και διερωτάτaι κανείς: ο φοιτητής γνωρίζει καλύτερα τις ροπές και τις τάσεις, ή οι λοιποί;
Αυτός που γνωρίζει τις λέξεις ή αυτός που αντιλαμβάνεται αυτά στα οποία παραπέμπουν οι λέξεις;
Οι λοιποί αντιλαμβάνονται ότι η αντίσταση στη μεταβολή είναι αυτή που θα εντείνει την κατασκευή. Απλά δεν γνωρίζουν ότι αυτό δηλώνει ο όρος τάση.
Ο φοιτητής έχει διδαχθεί ότι η τάση είναι αυτό που προκύπτει από έναν τύπο, για παράδειγμα: σ= P/A, όπου σ είναι η τάση, Ρ η δύναμη και Α το εμβαδόν.
Αναμένεται δηλαδή και εδώ να συμβεί το μαγικό και με το που ονοματίζεις και ορίζεις κάτι, αυτό να σου ανοίγει διάπλατα την καρδιά.
Και το μαγικό όντως δουλεύει, αλλά, δυστυχώς, αντίστροφα απ΄ό,τι αναμένεις. Αυτό το κάτι εξαφανίζεται διακριτικώς. Ενδεχομένως δια παντός.
Υπάρχει, όμως, και μια άλλη επενέργεια μαγική που ίσως είναι πολύ πιο ανησυχητική.
Πρόκειται για μια πλήρη αντιστροφή.
Αυτοί που διατηρούν επαφή μ΄ αυτό το κάτι το αγνοούν, γιατί έχουν πειστεί πώς αν δεν μάθεις πώς να το ονομάζεις, αυτό δεν υπάρχει.
Και προστρέχουν σε αυτούς που τόχουν χάσει για να τους πουν πώς θα το βρουν ή τους εξουσιοδοτούν να το διαχειριστούν.
Και φυσικά τα μαγικά αυτά δεν είναι αποκλειστικότητα αυτών στην περιοχή της κατασκευής. Στην Ιατρική για παράδειγμα είναι στην κορυφή.
Πόσα δεν πληρώνεις για να σου πει ο ειδικός ότι το πρόβλημα που σε ταλαιπωρεί είναι «εμπύρετη κατάσταση», «ωτίτηδα», «ρινίτιδα», «ουλίτηδα» και τα συναφή.
Όλα αυτά βέβαια απλά σου λένε αυτό που εσύ ξέρεις καλύτερα από τον ειδικό, αφού εσύ βιώνεις τον πυρετό ή τον πόνο στο αυτί, ή στη μύτη κ.λ.π.
Αλλά, έχεις πειστεί ότι είναι άλλο «πόνος στο αυτί», «πόνος στη μύτη», κ.λ.π, κι άλλο «ωτίτηδα», «ρινίτιδα», «ουλίτηδα», κ.λ.π, Είναι αυτό το «τηδα» που κάνει την ακριβοπλήρωτη διαφορά.
Άν μάλιστα η διάγνωση ηχεί και πιο ξενική, όπως για παράδειγμα «σύνδρομο Ηεσσινγ» και τα παρόμοια, ε, τότε αξίζει όλα τα λεφτά. Επιτέλους έμαθες τι σε ταλαιπωρεί.
Μέχρι τότε ήξερες ότι, για παράδειγμα, σου πονάει η μέση και ξαφνικά σε πιάνουν σπασμοί. Τώρα ξέρεις ότι είναι «Χέσσινγκ» που σημαίνει αυτό: ότι σου πονάει η μέση και ξαφνικά σε πιάνουν σπασμοι και ο Χέσσινγκ ήταν κάποιος που έγραψε γι αυτό.
Βλ. και 3. Σκηνές από τις Σπουδές
_________________
* Θαυμίνα είναι με κάποιο αναγραμματισμό το όνομα φροντιστή, λαϊκού ήρωα των φοιτητών.
.jpg)
